1939

Маё малое сэрца абмывае
Крывёй гарачай мужныя пачуцці
Нянавісці пякучай і любві.
Нянавісці, што думкі праясняе,
Стаіць на варце чыстай маладосці
I, ўбачыўшы пагляд вачэй хлуслівых,
Трывожным звонам голас падае.
I чым мацней расце мая нянавісць,
Тым гарачэйшай робіцца любоў.
Хаджу я з ёю па лугах і пушчах,
Гляджу на ўсё у радасным здзіўленні —
Як ластаўка гняздо старанна лепіць
I як шчупак ў затоне ломіць аер,
Як дзед-садоўнік беліць ногі вішням
I песню пра Купаліньку пяе;
Як вечарамі зоры паміраюць,
Каб нарадзіцца на світанні зноў.
Шматфарбны свет
                            ў мае ўваходзіць знічкі,
Каб акунуцца у крыніцу сэрца
I песняй непаўторнай празвінець.

Ты чуеш, дружа мой, як плачуць журавы
Пад зарывам асенніх журавін?

Зіма сцюдзёная іх гоніць з цёплых хатак,
Ад родных ніў, ад ціхае ракі.
Праз вір вятроў,
Праз лютасць хваль касматых
Ляжыць іх шлях, далёкі і цяжкі.

Шкада мне іх — не вернуцца яны:
На поўдні лютуе крывавы бог вайны.
Там гнёзды спалены,
Там птушаняты знішчаны,
Смяротны дым плыве над папялішчамі.

Пад залатымі сонечнымі промнямі
Не хочацца і птушкам паміраць,
I будуць доўга галасамі сумнымі
Радзіму жураўліную гукаць.

Гэта страшная праўда, не сон —
Ля касцёла сядзяць жабракі.
Скупа сыпле журботны звон
На далоні калек медзякі.

Тут ідуць пешаходы шпарчэй,
Каб не бачыць гаротніцкіх слёз.
Пазірае з галодных вачэй
Майго дзеда пахованы лёс.

Вось пяе аднаногі жаўнер,
Пасінелы ад сцюжы, худы.
А калісьці пад шэлестам верб
Быў ён дужы і малады.

Дзе ж паны, што кляліся дарамі
Пагасіць твой боль, чалавек?
За якімі марамі, гарамі
Насягнуць іх праклёны калек?

Мне не будзе спакойна спацца,
Я не выпушчу стрэльбы з рукі,
Пакуль ёсць паны у палацах,
Пакуль ёсць на зямлі жабракі.

Бубны! Бубны!
Грукачыце, бубны!
Расступайцеся, дзяўчаты,
Расступайцеся, дзяды!
У шаўровых чаравіках,
У адзенні шлюбным
Пад руку вядзе нявесту малады.
Запявайце, маладзіцы,
Дружна!
Рассыпайце, маладзіцы,
Ружы!
Расчыняйце ўсе вароты
Насцеж!
Пажадайце на дарогу
Шчасця!
Дугі ў красках,
У стужках коні.
Шоры бразгаюць
I звоняць.
«Ну, дачушка, — бацька кажа, —
У шчаслівы пуць!
Не саром сямейку нашу,
Добрай жонкай будзь».
Маці ж той не да гаворкі, —
На расстанні плача горка.
А падружкі раззлаваліся:
«Ты, Марылька, здрадніца.
Лепш бы ты не мілавалася
З Міхасём да раніцы».
«Мы ж, — клянуцца, — самі
Век не выйдзем замуж».
— Но, пайшлі, стаеннікі!
— Бывайце здаровы!
Ля варот — затор.
Хлопцы сталі ў рад суровы —
Непраходны бор.
«Гэй, жаніх, гані нам выкуп

Ты — юнак. Навокал
Свет, як песня, прыгожы, прывабны.
Ападае на дол
Майскі пух зацвітаючых яблынь.

Добра ў садзе хадзіць,
Сустракаючы сонечны ранак,
Чулым сэрцам лавіць
Звонкі голас дзявочых вяснянак.

У маланкавы дзень
Хмара кідае медныя коп’і
I грымяць на вадзе
Гулкім выбухам першыя кроплі.

Ты вясёлы ідзеш
Пасля ліўня да шоўкавых руняў,
Што ні кветка — то верш,
А дзяўчаты усе — прыгажуні.

Травы гнуцца ад рос.
I ты бачыш, як макі на градах
Узнялі да нябёс
Каснікі каляровыя радуг.

Ты жадаеш хутчэй
Паляцець у блакіт і дастаць іх
I каханцы сваёй
Падарыць на вясельнае плацце.