Вітаем Вас на сайце беларускага паэта Пімена Панчанкі
Як страшная зь нябёс пагрозных кара...
Як звоны срэбных крылаў у агні...
Як быццам сотні, тысячы Ікараў
З пачатку дзён... З зэніту... Аб граніт.
Якая веліч, сіла і... журбота!
Як добра, ўзьняўшы дымны, зорны сьмерч,
Ў імгненьне найвышэйшага узьлёту
У лікаваньні раптам стрэнуць сьмерць.
Пімену Панчанку, У. Караткевіч
Вершы Пімена Панчанкі
Як позна ліпы сёлета цвітуць...
Як позна ліпы сёлета цвітуць:
Было так доўга холадна і хмарна.
На жоўтых крыльцах зерняты лятуць
I шэрыя фарбуюць тратуары.
А я прыпомніў паваенны час:
Жылі ў скляпах, зямлянках і руінах,
Душыў нас папялішчаў горкі чад,
I марылі мы ўсе пра зеляніну.
Вайна у сэрцах будзе доўга тлець...
Згадзіліся мінчане пацярпець
I мудрых тых людзей не асудзілі,
Што першым чынам ліпы пасадзілі.
Мы ўсе ў маланках і біятоках...
Мы ўсе ў маланках і біятоках,
У навальнічных успышках мы.
Яны, нябачныя нашаму воку,
Снуюць няспынна паміж людзьмі.
Бывае, нешта ў нас страпянецца,
Дык ведай: верны таварыш твой,
Забыўшы справы, к табе імкнецца
Са старамоднаю дабратой.
Калі ж з арбіты твой друг сарвецца,
Заўжды пачуеш, дзе б ты ні жыў,
Удар апошні роднага сэрца,
Апошні выбух яго душы.
1
У Каці добры вожык,
А з ёй гуляць не хоча.
У вожыка сто ножак,
Так ноччу ён тупоча.
I Каця вожыку крычыць,
Што хоча ножкі палічыць.
2
Ксюшачка, Ксюшачка,
Вось табе падушачка.
Дарагой маёй дзяўчынцы
Пазбіралі па пярынцы
Тыя гусі белыя,
Што па лузе бегалі.
Ты заснеш, ты заснеш
На сваёй падушачцы.
I не думай у сне
З гусаком падужацца.
Над белаю пустыняю аблок
Так ярка і самотна сонца свеціць.
Пад белаю пустыняю аблок
Гуляюць дзеці на маёй планеце.
На гэтай рэактыўнай вышыні
Не адчуваем руху, хоць нясе нас.
Спакойна, нібы едзеш на кані,
Як некалі на возе з мяккім сенам.
А там, дзе вецер воблакі змяце,
Я ў сінія акенцы пазіраю,
Гляджу, як самалёта лёгкі цень
Імкліва жыта на зямлі зжынае.
Маладых паэтаў кадры
Намякаюць далікатна:
«Шмат вы рыфмаў настругалі,
Бэз увесь паабстрыгалі.
Вам пара закончыць песні
I падбаць адносна пенсій».
А якая там пара —
Іскры сыпяцца з пяра.
Чуеш — іскры, не пясок,
Сад зялёны не пасох.
Сіні верас, сіні верас,
Нам дзяўчаты покуль вераць.
А як верыць перастануць,
На улік пенсійны станем.
Будзем трутнямі гудзець,
Будзем з зайздрасцю глядзець,
Як чарнявы падшыванец
Прыгажуню ў сад вядзе.
Рыжаватая, чарнапёрая,
А на крылах — блакіт для красы...
Кожным летам ад тлуму і зморы я
Уцякаю ў твае лясы.
Ды заўсёды такі насцярожаны
Крык твой, сойка.
Птушыны гнеў.
Можа, мне тут хадзіць няможна?
Не крану я ні гнёздаў, ні дрэў.
Ты ахоўвай, што ахоўваеш.
Хто спакою табе не дае?
I яловыя, і альховыя,
I дубовыя — ўсе твае.
Што ж ты крыкам мяне сустракаеш?
Мы маглі б падружыцца, бадай.
Ці то ворагаў многа маеш?
Ці то мне пагражае бяда?
Песні мы свае не самі выбралі,
Рытмы не ў чужых краях знайшлі.
Ды мармычуць многія верлібрамі
На маёй на песеннай зямлі.
Не хачу, як лапаць той разбэрсаны,
Тупаць з раскудлачанымі вершамі,
З пустазеллем каля жытніх баразён.
Нашы песні дышуць праўдай, вернасцю,
Нашы песні пахнуць жытам, верасам,
І не заглушыць іх чысты звон.
Калі бывала весела,
Калі мне бывала радасна,
Я часта па цэламу месяцу
Твайго не знаходзіў адрасу.
Цяпер, адзінокі і стомлены,
Твой адрас так ясна успомніў я.
Пішу табе ліст і грахі свае,
Як горкую споведзь, апісваю.
А потым пытаю: навошта?
Не ходзіць туды цяпер пошта.
Адплывае белы цеплаход
За абруч блакітны небакраю,
На прасторы хваляў і прыгод.
Я гляджу услед...
I забываю.
Бо на той на палубе няма
Ні сяброў,
Ні нечых мілых ножак.
Хай там будзе сонца ці туман,
Цеплаход мяне больш не трывожыць.
Так і цуды нейкіх авеню
I сады ружовыя Сарэнта
Ў памяці падчас пераганю,
Быццам бы старую кіналенту.
А было:
Старэнькі грузавік,
Абшарпаны і заліты граззю,
На якім мой сябра-франтавік
Ад'язджаў, —
Навек мяне уразіў.
Прыязджаюць людзі у горад,
Пасівелыя людзі.
Ходзяць,
Прыпыняюцца, уздыхаюць
I з трывогаю нешта шукаюць,
Але не знаходзяць
Аніводнай прыкметы знаёмай:
Ні вежы, ні дрэва,
Ні плошчы, ні дома...
I толькі ноччу, цёмнай і горкай,
Паглядзяць на высокія зоркі —
I пазнаюць.
I зразумеюць,
Што гэта іх родны горад,
Незнаёмы
Пасля перажытага гора,
З мільёнам новых прыкмет
Для іншых.
То ў працы, то ў дымным паходзе...
То ў працы, то ў дымным паходзе,
У потнай штодзённай турбоце,
А зрэдку ў лясах на выгодзе
На роднай любімай зямлі
Найлепшыя годы праходзяць,
А ў нас, пастарэлых, прайшлі.
Мы лішняга шчасця не просім,
Украдзенай славы не носім
I нават аб тым не галосім,
Што сэрцы навекі замруць.
Мы ўсе, нібы зерні з калоссяў, —
З зямлі ды ізноўку ў зямлю.