Вершы Пімена Панчанкі

Мы ўсе крыху тыраны...

Мы ўсе крыху тыраны,
Мы ўсе крыху рабы...
Адзін жыццё тараніць,
Другі — абы, абы.

Пакуль ты станеш прахам,
Прыдаўлены зямлёй,
Жыві пад зорным дахам
Са спадчынай сваёй.

I люба ці не люба —
Пазней адпомсцяць нам
Свая былая грубасць
I нечы дробны шрам.

Сябе ты дакараеш
За даўнія грахі,
Маўкліва дагараеш,
Як перастой сухі.

Мажліва, што і ўнукі
Табе ж і аддадуць
Не дабрату навукі,
А слоў зласлівых муць.

Там, дзе ўмоўная конская сіла...

Там, дзе ўмоўная конская сіла,
Умоўная шклянка віна
I ўмоўнае паліва,
Хоць бухгалтарам гэта міла
I не лічбаў у тым віна, —
Там паэзіі ані каліва.

Адплывае белы цеплаход...

Адплывае белы цеплаход
За абруч блакітны небакраю,
На прасторы хваляў і прыгод.
Я гляджу услед...
I забываю.

Бо на той на палубе няма
Ні сяброў,
Ні нечых мілых ножак.
Хай там будзе сонца ці туман,
Цеплаход мяне больш не трывожыць.

Так і цуды нейкіх авеню
I сады ружовыя Сарэнта
Ў памяці падчас пераганю,
Быццам бы старую кіналенту.

А было:
Старэнькі грузавік,
Абшарпаны і заліты граззю,
На якім мой сябра-франтавік
Ад'язджаў, —
Навек мяне уразіў.

На нягоды жыцця не жальцеся...

На нягоды жыцця не жальцеся,
Не было б перамог без нягод.
Нараджайцеся, нараджайцеся
Кожны месяц і кожны год.

У вачах любімай дзяўчыны,
У вачах суседзяў, сяброў,
У вачах прафесараў чынных
I забеганых дактароў,

I ў шырока раскрытых дзіцячых
Вачанятах,
I ў плыткай вадзе.
Не старэйце, людзі, дачасна,
Нараджайцеся кожны дзень.

А страціць годнасць — невыносна...

А страціць годнасць — невыносна,
Які б ні быў там дабрадзей...
Глядзіце знізу ўверх на сосны,
На воблакі.
Не на людзей.

А калі вас уздыме слава,
Аб гэтым думайце радзей...
Глядзіце зверху ўніз на травы
Ці на ваду.
Не на людзей.

За акном — бясконцых шын шыпенне...

За акном — бясконцых шын шыпенне.
Раптам, уварваўшыся ў пакой,
Скаланула музыка Шапэна
Мой шумлівы гарадскі спакой.

Я журботны плач паціху слухаў —
Чалавеку склалі дзве рукі.
Зрэдку барабан няўмольна бухаў,
Быццам забіваў ужо цвікі.

Род людскі пабольшаў і паменшаў,
Вечны рух на сцежках крыжавых...
А Шапэн аплаквае памершых,
А Шапэн жыве паміж жывых.

Дождж ізноў...

Дождж ізноў...
Якія лекі
Мне знайсці, каб сон прыйшоў?
Найвялікшая за лета
Ссыпка сіняя дажджоў.

Думкі змрочныя ад стомы:
Ну, зраблю яшчэ віраж,
А пасля цішком, без грому
Спішуць годы у тыраж.

Я аддам усё, што маю,
Буду голы, як Адам.
Толькі слёзы прыхаваю,
Толькі гора не аддам.

Што яшчэ мяне сустрэне? —
Я пытаюся радзей.
Сноў варушацца карэнні —
Прарастаю ў новы дзень.

Зямля мая то мяккая, то мулкая...

Зямля мая то мяккая, то мулкая,
Ад навальніц прасторная і гулкая —
Такая непаўторная заўсёды.

Ад спёкі разамлелая, спакойная,
Бярозавая, бэзавая, хвойная —
Яна найпрыгажэйшая заўсёды.

У кожнага свае лясы, і ластаўкі,
I песні, і жаночы голас з ласкаю —
Яны мне найраднейшыя заўсёды.

І зоркі нашы, і сцягі гарачыя
Вялікай перамогаю адзначаны —
Адданы ім я ўсюды і заўсёды.

Як шаблямі, на часткі...

Як шаблямі, на часткі
Ля горнае ракі
Сякуць крыламі ластаўкі
Распалены блакіт.

Чайханшчык сонным вокам
Глядзіць, як наш баец
Па мосце рэдкім крокам
Ідзе з канца ў канец.

Ідзе, чапляе сонца
Навостраным штыком.
Паветра пахне сочным
Казліным шашлыком.

I гэты пах тубыльны
Злуе байца.
Нясе
Яго ўспамін пад Вільню,
Дзе травы у расе,

Дзе хвоі над крыніцай
Лагодна так гудуць,
Дзе з малаком чарніцы
Увечары ядуць.

«Спі спакойна, дарагі таварыш...»

«Спі спакойна, дарагі таварыш...»
Ах, які там сон, які спакой.
Раўнадушша звыклае на тварах,
Спеў журботны хвой над галавой.

Нехта сапраўды цішком гаруе,
Нехта мямліць: «Рэдкі чалавек...»
Дарагі таварыш нам даруе,
Нават тым, хто дні яго падсек.

Калі бывала весела...

Калі бывала весела,
Калі мне бывала радасна,
Я часта па цэламу месяцу
Твайго не знаходзіў адрасу.

Цяпер, адзінокі і стомлены,
Твой адрас так ясна успомніў я.
Пішу табе ліст і грахі свае,
Як горкую споведзь, апісваю.

А потым пытаю: навошта?
Не ходзіць туды цяпер пошта.