
Як страшная зь нябёс пагрозных кара...
Як звоны срэбных крылаў у агні...
Як быццам сотні, тысячы Ікараў
З пачатку дзён... З зэніту... Аб граніт.
Якая веліч, сіла і... журбота!
Як добра, ўзьняўшы дымны, зорны сьмерч,
Ў імгненьне найвышэйшага узьлёту
У лікаваньні раптам стрэнуць сьмерць.
Пімену Панчанку, У. Караткевіч
Як шаблямі, на часткі
Ля горнае ракі
Сякуць крыламі ластаўкі
Распалены блакіт.
Чайханшчык сонным вокам
Глядзіць, як наш баец
Па мосце рэдкім крокам
Ідзе з канца ў канец.
Ідзе, чапляе сонца
Навостраным штыком.
Паветра пахне сочным
Казліным шашлыком.
I гэты пах тубыльны
Злуе байца.
Нясе
Яго ўспамін пад Вільню,
Дзе травы у расе,
Дзе хвоі над крыніцай
Лагодна так гудуць,
Дзе з малаком чарніцы
Увечары ядуць.
Як позна ліпы сёлета цвітуць...
Як позна ліпы сёлета цвітуць:
Было так доўга холадна і хмарна.
На жоўтых крыльцах зерняты лятуць
I шэрыя фарбуюць тратуары.
А я прыпомніў паваенны час:
Жылі ў скляпах, зямлянках і руінах,
Душыў нас папялішчаў горкі чад,
I марылі мы ўсе пра зеляніну.
Вайна у сэрцах будзе доўга тлець...
Згадзіліся мінчане пацярпець
I мудрых тых людзей не асудзілі,
Што першым чынам ліпы пасадзілі.
Бойні свету у крыві і сале,
На садах зямлі — атрутны пыл.
Колькі раз гісторыю пісалі,
Кожны набіваў на свой капыл.
А яна жыла, і бунтавала,
I сама тварылася сабой,
Нараджала, раны бінтавала,
Памятала ўсё пра кожны бой...
Кожны дзень, не ведаючы зморы,
Пра вайну расказвалі дзяды;
Везлі ўнукаў у Хатынь да гора,
Чорныя паказвалі сляды.
Дзеці за падручнікі заселі,
Дыхалі віхурамі атак.
I чаму — яны не разумелі —
Сумна ў гэтых кнігах і не так.
Тані
Наніжы на нітачку каралі
З ягад падмарожаных рабін.
Слоўцам ні адным не дакараюць
За тваё жыццё дачка і сын.
Хай сабе там нешта не ўдалося, —
А па-чалавечы ты жыла...
У касу тваю і гэта восень
Срэбнай павуцінкі не ўпляла.
Даверлівая прастадушнасць,
Знікай — табе кажу цяпер.
Я вызваляюся ад дружбы
I ад падманлівых папер.
Былы мой друг зрабіўся жмотам,
Прыварак чэрпае густы.
Ірву яго старыя фота,
Палю няшчырыя лісты.
Не гіне род майстроў нажывы...
А я малюся аб адным:
Не дай мне, божа, стаць ілжывым,
Зайздросным, злосным і старым.
Рыжаватая, чарнапёрая,
А на крылах — блакіт для красы...
Кожным летам ад тлуму і зморы я
Уцякаю ў твае лясы.
Ды заўсёды такі насцярожаны
Крык твой, сойка.
Птушыны гнеў.
Можа, мне тут хадзіць няможна?
Не крану я ні гнёздаў, ні дрэў.
Ты ахоўвай, што ахоўваеш.
Хто спакою табе не дае?
I яловыя, і альховыя,
I дубовыя — ўсе твае.
Што ж ты крыкам мяне сустракаеш?
Мы маглі б падружыцца, бадай.
Ці то ворагаў многа маеш?
Ці то мне пагражае бяда?
Нешта пройдзена,
Нешта знойдзена,
Прыгалублена,
Потым згублена.
А найлепшае не збываецца,
А найгоршае не забываецца.
I толькі родныя лясы
Знаходзяць нас ва ўсе часы.
I зоркі аганёк
Надзею шле здалёк
I абяцае шмат дарог,
Расчараванняў і трывог.
Ты толькі раз з дарогі збоч —
Паселіцца у сэрцы ноч.
Ад праўды раз адкруцішся —
Няпраўдаю атруцішся.
Трэ берагчы нам праўду слоў,
Як бор сваіх дзятлоў,
Як удава апошняе
Сваё дзіця...
I даражу я кожнаю
Расінкаю жыцця.
Чорныя марскія ночы,
Маякі далёкіх зораў...
Ты згубіла сёння вочы
У праклятым гэтым моры.
I стаіш цяпер сляпая,
I зусім, зусім не бачыш,
Як на сэрцы закіпаюць
Ад пакуты хвалі плачу.
Я гатоў плячо падкласці
Пад руку тваю, нябога,
Для мяне было б за шчасце
Весці гэткага сляпога.
З бессардэчнасцю дзявочай
Ты маўчыш, і нешта тоіш,
I, напэўна, доўга хочаш
Жыць з такою слепатою.
Сцякае дождж з далоняў светлых лесу...
Сцякае дождж з далоняў светлых лесу,
Пажоўклы мох бясшумна п’е ваду.
Мне сёння ты патрэбна да зарэзу,
Дай толькі знак —
I ўмомант я прыйду.
Вучуся век з людзьмі сумленна ладзіць...
Сячэ душу мне бліскавіц агонь,
I без папрокаў хочацца пагладзіць
Цяпер тваю шурпатую далонь.
«Спі спакойна, дарагі таварыш...»
«Спі спакойна, дарагі таварыш...»
Ах, які там сон, які спакой.
Раўнадушша звыклае на тварах,
Спеў журботны хвой над галавой.
Нехта сапраўды цішком гаруе,
Нехта мямліць: «Рэдкі чалавек...»
Дарагі таварыш нам даруе,
Нават тым, хто дні яго падсек.
Збіраліся чорныя, гарбаносыя...
Збіраліся чорныя, гарбаносыя,
Цягнулі з сабою сірот і ўдоў усіх,
Гора і слёзы свае выносілі
На старажытную плошчу Фірдоусі.
I гул нарастаць стаў, нібы пры абвале,
I чырвань сцягоў пачала разгарацца.
Рысу і працы патрабавалі
Дзесяць тысяч галодных іранцаў.
Коні жандараў хрыпелі у пене.
Завулкі чакалі ад выбухаў пошчаку,
I самі прасіліся ў рукі каменні
З раздаўленай гневам і ярасцю плошчы.